Kwalifikacja "Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany"

• Austria
• Beratungszentrum für Migranten und Migrantinnen in Wien

Kwalifikacja "Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany"

4. poziom Austriackiej Ramy Kwalifikacji (niem. Nationaler Qualifikationsrahmen Berufsbildung – NQR, ang. The National Qualifications Framework for Vocational and Professional Qualifications - NQF VPQ)

4. poziom Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK)

Proces walidacji w niniejszej dobrej praktyce jest częścią procedury nostryfikacji dyplomu pielęgniarki dyplomowanej / pielęgniarza dyplomowanego. Za prowadzenie walidacji jest odpowiedzialne Beratungszentrum für Migranten und Migrantinnen in Wien (Centrum Porad dla Migrantów i Migrantek w Wiedniu, CPMM). Jest to organizacja pozarządowa działająca w ramach sieci punktów doradczych dla osób z zagranicznymi kwalifikacjami (Anlaufstelle, AST).

Punkty AST są przeznaczone dla osób mieszkających w Austrii, posiadających zagraniczne kwalifikacje o charakterze zawodowym.

Walidacja oraz nostryfikacja w Austrii są uregulowane prawnie. Są regulowane m.in. przez: Federalną Ustawę o Uznaniu i Oszacowaniu Kwalifikacji, federalne ustawy o uznaniu konkretnych zawodów (np. ustawa o zawodach pielęgniarskich) oraz ustawy krajów związkowych o uznaniu konkretnych kwalifikacji.

Nostryfikacja kwalifikacji "Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany przebiega w kilku etapach, z których część (identyfikowanie i dokumentowanie – walidacja) odbywa się w CPMM, a część (wydanie decyzji o nostryfikacji) – na stosownej uczelni. 

Etapy te uwzględniają: 

1. uzyskanie wstępnej porady w CPMM lub innych punktach doradczych AST. Obejmuje ona m.in. ustalenie, jakie kwalifikacje uzyskano za granicą i co trzeba zrobić, aby ubiegać się o ich nostryfikację, a także identyfikowanie kompetencji zdobytych w toku doświadczenia zawodowego.
   
2. przygotowanie portfolio przy pomocy doradcy z punktu AST, zawierającego dokumenty poświadczające posiadanie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego (w tym wykonanie tłumaczenia na język niemiecki);
   
3. przygotowanie wniosku o nostryfikację i złożenie go do właściwej uczelni wraz z przygotowanym portfolio;
   Następnie właściwa uczelnia rozpatruje przedłożone dokumenty i wydaje decyzję o nostryfikacji.
   
4. otrzymanie przez kandydata decyzji uczelni w sprawie nostryfikacji;
   W przypadku dyplomów uzyskanych na terenie Unii Europejskiej w tym momencie zazwyczaj kandydat może ubiegać się o uzyskanie prawa do wykonywania zawodu. W przypadku dyplomów spoza UE uczelnia wydając decyzję może nałożyć na kandydata dodatkowe obowiązki, np. odbycie kursu języka niemieckiego lub podjęcie praktyki zawodowej.
   CPMM może wspomóc kandydata poprzez objaśnienie decyzji uczelni i opracowanie planu dalszych kroków (np. poprzez pomoc w wyborze właściwych kursów). Najpóźniej na tym etapie kandydat może skorzystać z oferty „Check In Plus” w celu zapewnienia finansowania kursów, egzaminów i praktyk uwzględnionych w decyzji dotyczącej nostryfikacji.
5. w przypadku kwalifikacji uzyskanych poza Unią Europejską – odbycie kursów i praktyk lub zdanie egzaminów uwzględnionych w decyzji o nostryfikacji.
   Ostatnim krokiem dla kandydata – odbywającym się już poza CPMM i uczelnią – jest uzyskanie prawa do wykonywania zawodu przez wpisanie do austriackiego rejestru zawodów zdrowotnych.
   

Osoba zainteresowana potwierdzeniem dyplomu uzyskanego poza granicami Austrii może zgłosić się po informacje i poradę do jednego z punktów doradczych AST, w tym – do tych znajdujących się w CPMM. Konieczne jest jednak spełnienie następujących warunków:

• osoby ubiegające się o poradę i walidację muszą mieć pozwolenie na pracę w Austrii,
• kwalifikacje muszą mieć charakter zawodowy. 

Skorzystanie z usług CMPP lub innych punktów sieci AST jest dobrowolne i może nastąpić na każdym etapie procedury nostryfikacji. Często klienci zgłaszają się na etapie identyfikowania albo dokumentowania, zdarzają się jednak osoby zgłaszające się do AST już w momencie posiadania decyzji o uznaniu kwalifikacji – gdy decyzja ta jest warunkowa i wymaga podjęcia przez daną osobę dodatkowych działań.

5.1. Identyfikowanie efektów uczenia się 

Proces walidacji w CPMM lub w innych punktach doradczych sieci AST zaczyna się od udzielenia wstępnej porady w trakcie co najmniej godzinnego spotkania. Jej celem jest ustalenie, o jaką kwalifikację dana osoba może się ubiegać. W tym celu określa się m.in. wykształcenie klienta/klientki, odpowiadające mu zawody (kwalifikacje) austriackie i posiadane przez daną osobę dokumenty poświadczające kwalifikacje zagraniczne.

Na tej podstawie doradca pomaga ocenić, czy klient powinien się starać o nostryfikację, czy też nie (np. jeśli brakuje dużej liczby dokumentów albo kwalifikacja nie ma odpowiednika w Austrii, to lepszym rozwiązaniem może być kształcenie formalne, ponieważ z góry wiadomo, że instytucja nostryfikująca wyda decyzję odmowną).

Jeśli kandydat ma spore szanse na nostryfikację dyplomu, podczas kolejnych spotkań określa się dokładnie jego kompetencje, doświadczenie zawodowe i posiadane kwalifikacje. Liczba spotkań nie jest ustalona z góry, zakłada się jednak, że powinno ich być ok. 3-4.

Dodatkowo w tym czasie omawiane są opcje uznania dyplomu i potrzebne do tego kroki, dofinansowanie i konieczne dodatkowe dokumenty. Ustala się także plan działań na wypadek, gdyby proces nostryfikacji zakończył się niepowodzeniem. 

5.2. Dokumentowanie efektów uczenia się 

W trakcie etapu dokumentowania efektów uczenia się kandydat przygotowuje portfolio zawierające dokumenty, na podstawie których uczelnia podejmie następnie decyzję o nostryfikacji dyplomu.

W przypadku kwalifikacji „Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany” w portfolio znajdują się dokumenty dotyczące edukacji formalnej, dowody i deklaracje dotyczące doświadczenia zawodowego oraz inne (więcej o portfolio w rozdziale nt. metod).

Wszystkie dokumenty w portfolio muszą zostać przetłumaczone na język niemiecki. CPMM oraz inne punkty doradcze sieci AST dysponują budżetem na sporządzanie tłumaczeń przez tłumaczy przysięgłych – klient/klientka nie ponoszą tu żadnych kosztów.

Opracowanie portfolio trwa średnio 12 tygodni.

5.3. Weryfikacja efektów uczenia się

W opisywanym przypadku weryfikacja oznacza ocenę zawartości portfolio i stwierdzenie, czy można nostryfikować dany dyplom, a jeśli tak – w jakim zakresie i na jakich warunkach. Dokonuje tego zazwyczaj uczelnia.

W tym celu kandydat przygotowuje wniosek, do którego dołącza portfolio. Może go w tym wspomóc doradca CPMM lub innych punktów doradczych sieci AST. Wniosek składany jest przez CPMM/AST, aby uniknąć bezcelowych lub źle skierowanych wniosków.

W opisywanym przypadku można się zwrócić do jednego z 10 urzędów (ministerstwo i 9 urzędów krajów związkowych), które wydają decyzję o uznaniu zagranicznych kwalifikacji pielęgniarskich. Wybór instytucji zależy od poziomu i rodzaju wykształcenia, kraju w którym uzyskano dyplom i miejsca zamieszkania w Austrii.

Ocena portfolio jest dokonywana w odniesieniu do programu nauczania pielęgniarek dyplomowanych w austriackich szkołach pielęgniarskich. Należy jednak podkreślić, że programy nie są napisane w języku efektów uczenia się; w ten sposób są ujęte tylko nowe programy studiów pielęgniarskich. Rzadko też zagraniczne programy studiów zawierają więcej niż tylko listę zajęć. Z tego powodu im starsze kwalifikacje, tym bardziej prawdopodobne, że dany dyplom zostanie uznany na poziomie niższym niż oczekiwany.

 5.4. Certyfikowanie

W zależności od tego, czy dyplom wydano pierwotnie w kraju należącym do UE, czy poza nią, procedura nostryfikacji (łącznie z walidacją i poradą w CMPP/AST) zajmuje różną ilość czasu. Uznanie dyplomu wydanego poza UE trwa od kilku miesięcy do 1.5 roku, podczas gdy uznanie dyplomu z kraju UE - od jednego dnia (tzw. postępowanie One Stop, prowadzone przez Ministerstwo Pracy, Polityki Socjalnej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów) do 4 miesięcy.  

Celem uznania dyplomu może być podjęcie pracy w zawodzie, kontynuacja nauki lub wstąpienie na uniwersytet. 

Uznanie kwalifikacji pochodzącej z kraju spoza Unii Europejskiej

Decyzja o uznaniu kwalifikacji „Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarza dyplomowany” spoza kraju UE jest zazwyczaj warunkowa - wiąże się z koniecznością odbycia dodatkowych praktyk lub kursów i zdania egzaminów. Ich lista jest podana w decyzji przekazanej kandydatowi. Rodzaj i liczba warunków dodatkowych zależy od kompetencji kandydata. 

Po odbyciu wszystkich kursów i praktyk, oraz po zdaniu egzaminów wyszczególnionych w decyzji nostryfikacyjnej, dyplom kandydata zostaje uznany, a procedura - zakończona.

W trakcie walidacji doradcy z CPMM/AST korzystają z następujących metod walidacji:

• wywiadu ustrukturyzowanego – prowadzonego na podstawie specjalnego formularza CPMM

Podczas wywiadu zbierane są głównie informacje dotyczące wykształcenia i dotychczasowego zatrudnienia (kompetencje uzyskane w pracy). Ponadto doradcy starają się poznać sytuację społeczno-ekonomiczną klienta – proces nostryfikacji i uzyskania prawa do wykonywania zawodu w Austrii może być stosunkowo długi, w związku z tym udzielając porady należy uwzględnić zasoby czasowe i finansowe oraz sytuację rodzinną danej osoby.

W wyniku wywiadu doradca powinien być w stanie określić, jaką wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne posiada klient; jest to jednak – ze względu na cel walidacji – ograniczone do efektów uczenia się związanych z kwalifikacją pielęgniarki/pielęgniarza.

Ponadto doradca powinien poznać sytuację klienta na tyle, by móc udzielić mu porady w sprawie dalszych kroków, w tym np. koniecznych kursów, które trzeba podjąć, aby ubiegać się o nostryfikację.

• analizy dowodów i deklaracji – portfolio

W przypadku kwalifikacji "Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany" w portfolio znajdują się w pierwszej kolejności:

• dokumenty dotyczące edukacji formalnej, np.: dyplomy i świadectwa, raporty z poszczególnych przedmiotów, programy kształcenia, oraz
  
• dowody i deklaracje dotyczące doświadczenia zawodowego oraz umiejętności i kompetencji społecznych, np.: zaświadczenia z pracy, CV, opinie dotychczasowych pracodawców.
  

Ponadto w portfolio przedstawianym do nostryfikacji znajdują się dokumenty takie jak zaświadczenie zameldowania w Austrii czy poświadczające prawo do wykonywania zawodu w kraju ojczystym kandydata.

Wszystkie dokumenty zawarte w portfolio muszą zostać przetłumaczone na język niemiecki oraz uwierzytelnione.

Prawidłowe przygotowanie portfolio jest o tyle istotne, że uczelnia nostryfikująca dyplom podejmuje decyzję tylko na podstawie jego zawartości – nie stosuje żadnych dodatkowych metod.

Doradcy oraz osoby przystępujące do walidacji mogą skorzystać z dodatkowych źródeł informacji, które pomagają w określeniu dalszych kroków i dokonaniu autodiagnozy. Przedstawia je poniższa tabela. 

Rezultatem walidacji prowadzonej w CPMM/AST jest przygotowanie wniosku o nostryfikację, poprzez:

• zidentyfikowanie kompetencji danej osoby oraz
• opracowanie portfolio (w tym przetłumaczenie dokumentów na język niemiecki). 

Stosowna uczelnia podejmuje decyzję o tym, czy nostryfikować daną kwalifikację (oraz w jakim trybie) na podstawie zawartości portfolio. Możliwe są przy tym następujące rezultaty:

• bezwarunkowe uznanie dyplomu – potwierdzenie równoważności danej kwalifikacji z analogiczną kwalifikacją austriacką;
• uznanie dyplomu po ukończeniu przez kandydata dodatkowych praktyk lub po zdaniu dodatkowych egzaminów – ich lista jest zawarta w decyzji o nostryfikacji; kandydat może wyszukać konkretne instytucje kształcące lub egzaminujące z pomocą doradcy pracującego w CPMM/AST; 
• nostryfikacja dyplomu na niższym poziomie albo w zawodzie pokrewnym (np. w przypadku, kiedy kwalifikacja „Pielęgniarka dyplomowana / pielęgniarz dyplomowany” z kraju pochodzenia kandydata nie jest równoważna z kwalifikacją austriacką, możliwe jest w zamian wydanie decyzji o uznaniu dyplomu asystentki pielęgniarstwa / asystenta pielęgniarstwa); decyzja o uznaniu kwalifikacji na niższym poziomie lub w zawodzie pokrewnym może być albo bezwarunkowa, albo uzależniona od odbycia dodatkowych praktyk lub zdania egzaminów wskazanych w decyzji uczelni.

Po nostryfikacji dyplomu kandydat może ubiegać się o wpisanie do austriackiego rejestru zawodów zdrowotnych. Dzięki temu zyskuje prawo do pracy w charakterze pielęgniarki/pielęgniarza na terenie Austrii.

Nostryfikacja umożliwia także zmianę zatrudnienia (podjęcie pracy bardziej adekwatnej do posiadanego wykształcenia) oraz dalsze kształcenie (dalsza specjalizacja w ramach danego zawodu lub studia).

Warunkiem prowadzenia doradztwa w CPMM/AST oraz w ramach inicjatywy „Check In Plus” jest:

• posiadanie wykształcenia wyższego w naukach społecznych (np. pedagogika), socjalnych (np. praca socjalna) lub z dziedziny języków obcych oraz
• co najmniej roczna praktyka zawodowa w obszarze socjalnym, zazwyczaj w dziedzinie doradztwa. 

Dodatkowo dobrze, aby doradcy mieli następujące kompetencje:

• wiedzę w zakresie różnych kultur,
• wiedzę nt. uczenia się dorosłych,
• umiejętność współpracy, 
• umiejętność komunikacji,
• umiejętności dydtaktyczne,
• gotowość do ciągłego uczenia się. 

Osoby zatrudnione w ramach inicjatywy „Check In Plus” muszą ponadto orientować się, jakie kursy oferuje urząd pracy, jaka jest oferta komercyjna firm szkoleniowych w dziedzinach objętych poradą, oraz jakie są warunki i procedury dofinasowywania nostryfikacji zagranicznych kwalifikacji ze strony austriackiego urzędu pracy.

Doradcy zatrudnieni w AST są zobowiązani do uczestnictwa w kursach doszkalających i do aktualizacji wiedzy w zakresie poradnictwa i dziedzin objętych poradą.

Proces walidacji oraz doradztwo odbywają się w osobnych pokojach, zapewniających spokój i pozwalających na zbudowanie zaufania między doradcą i klientem, co jest szczególnie istotne przy wywiadzie. Doradca powinien mieć w tym czasie dostęp do komputera z Internetem, aby ewentualnie posłużyć się wskazanymi powyżej źródłami informacji.

Czas trwania walidacji nie jest z góry określony i zależy zarówno od kwalifikacji i kraju, w którym została nadana, jak i od sytuacji kandydata. Przykładowo, identyfikowanie i dokumentowanie w celu potwierdzenia kwalifikacji z zakresu medycyny i stomatologii, nadanych w krajach spoza UE, może zająć do 10 spotkań z doradcą z AST i równolegle – do 15 spotkań z doradcami z punktu „Check In Plus”. Z reguły jednak proces zajmuje ok 4-5 spotkań w punkcie AST (wliczając w to co najmniej godzinne spotkanie wstępne). Przygotowanie portfolio zajmuje średnio 12 tygodni; w ten czas wlicza się m.in. skompletowanie dokumentów zagranicą i ich tłumaczenie na język niemiecki.

Czas oceny portfolio przez osoby z uczelni w celu nostryfikacji dyplomu także nie jest określony. Zależy od kwalifikacji, zawartości portfolio (np. tego, czy dokumenty są kompletne i wyczerpujące) oraz tego, czy dany dyplom wydano w kraju nienależącym do UE. W tym drugim przypadku proces się wydłuża, ponieważ uczelnia musi wskazać, jakie dodatkowe kroki ma podjąć kandydat – dyplom jest uznany dopiero, gdy kandydat ukończy wszystkie kursy lub zda wszystkie egzaminy wymienione w decyzji nostryfikacyjnej.

Doradcy pracujący w CPMM, AST lub „Check In Plus” są zobowiązani do przestrzegania zasad:

• transparentności, poufności, szacunku i równego traktowania klientów,
• łatwego dostępu do usług,
• współpracy z innymi instytucjami. 

Praca punktów doradczych jest regulowana m.in. przez statut AST oraz austriackie rozporządzenie o Uznaniu i Oszacowaniu Kwalifikacji (AuBG 2016). Ponadto znajduje tutaj zastosowanie europejskie rozporządzeniu o ochronie danych osobowych (RODO).

Punkty doradcze podlegają zewnętrznej ewaluacji. Ostatnia odbyła się z inicjatywy Ministerstwa Pracy Polityki Socjalnej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów. Opublikowano ją w 2017 r. i przyniosła w skrócie następujące wyniki:

• 90% klientów/klientek było zadowolonych lub bardzo zadowolonych z oferty porad i z kompetencji doradców/doradczyń,
• 55% klientów/klientek ocenia poradę jako ważny element w integracji na rynku pracy.

Punkty „Check In Plus” prowadzą ankiety dotyczące zadowolenia klientów z usług.

Ponadto, działalność doradców CPMM, AST oraz „Check In Plus” podlega corocznej kontroli w zakresie wydatkowania; kontrolę przeprowadza instytucja zapewniająca finansowanie.

Walidacja prowadzona w CPMM/AST, czyli identyfikowanie i dokumentowanie kompetencji, jest bezpłatna.

Proces nostryfikacji jest płatny, a wysokość opłat zależy od uczelni. Doradcy mogą wspomóc kandydata w znalezieniu źródeł finansowania.

Centrum Porad dla Migrantów i Migrantek w Wiedniu (CPMM) istnieje od 1983 roku. Jest jednym z pierwszych i największych stowarzyszeń (organizacji pozarządowych) w Austrii, zajmujących się poradami dla migrantów.

Członkowie zarządu CPMM są wolontariuszami. Stowarzyszenie ma dwóch sekretarzy generalnych, którzy są równocześnie kierownikami podgrup i podejmują decyzje strategiczne po konsultacjach w poszczególnych oddziałach CPMM.

Obecnie CPMM zatrudnia ponad 50 doradców i doradczyń w 6 oddziałach. Oprócz porad CPMM zajmuje się lobbyingiem w dziedzinie austriackiej migracji, a sieć AST w szczególności w dziedzinie uznawania zagranicznych kwalifikacj

Sieć punktów doradczych AST jako jedyna w Austrii oferuje poradnictwo związane z uznawaniem kwalifikacji. Poradnictwo z tego zakresu jest regulowane przez ustawę o Uznawaniu i Oszacowaniu Kwalifikacji z 2016 roku.

Coroczna statystyka AST pokazuje, że kobiety stanowią około 60% klientów AST. Największą grupę klientów/klientek stanowią osoby w wieku 30-39lat. 60% klientów/klientek ma wykształcenie spoza Unii Europejskiej. Ponadto 60% osób szukających porady w AST ma wykształcenie wyższe.

W 2017r. Austria przyjęła narodową strategię walidacji. Oprócz tego istnieje szereg inicjatyw, programów i instrumentów dotyczących tej tematyki.